i love linguistics!

Σας είχα υποσχεθεί ένα post σχετικό με τη διπλωματική μου. Kάνω που λέτε ένα «πείραμα» με παιδιά της Α’ Λυκείου στο οποίο εφαρμόζω ένα πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό προκειμένου να εμφανίζουν ισότιμα τα δύο φύλα στις γλωσσικές τους αναπαραστάσεις. Πήγα λοιπόν κάμποσες βδομάδες σε ένα σχολείο της Λάρισας και έκανα την εξής δουλειά: εφάρμοζα και συγχρόνως έκανα επιτόπια έρευνα. Here are the first results!

Μέσα σε λίγες μόνο διδακτικές ώρες ήταν δυνατό να επηρεάσω τα παιδιά ώστε να εμφανίζουν ισότιμα τα δύο φύλα στο γραπτό λόγο. Να γράφουν π.χ. «οι μαθητές/οι μαθήτριες» αντί για σκέτο «οι μαθητές» ή να το αντικαθιστούν με το ασημάδευτο ως προς το φύλο «τα παιδιά». Να προτιμούν το «στελεχώνω» αντί του «επανδρώνω». Αυτή η «επιτύχία» μου βέβαια δεν ξέρω αν θα έχει μεγάλη διάρκεια ζωής.

Ο προφορικός λόγος από την άλλη έμεινε σε μεγάλο βαθμό ανεπηρέαστος (ακόμα μια τρανή απόδειξη ότι το πώς γράφουμε δεν αλλάζει το πώς μιλάμε). Είναι σχεδόν ακατόρθωτο ένα παιδί Α’ Λυκείου να παραβλέψει την ευκολία που του δίνει το γενικευτικό «όλοι εμείς θα πάμε εκδρομή» (ενώ μέσα στο σύνολο των ατόμων υπάρχουν και γυναίκες) και να προτιμήσει το μακροσκελές «όλοι και όλες». Είναι σχεδόν αδύνατο να πάψει να βάζει το «τους» και να το αντικαταστήσει με το «τις», ακόμα κι όταν αναφέρεται μόνο σε γυναίκες, «Έδωσες τα βιβλία στη Μαρία και την Ελένη;/Ναι τους τα έδωσα!» αντί «τις τα έδωσα».

Ωστόσο τα ίδια τα παιδιά έκαναν μία σημαντική για την ερευνά μου παρατήρηση. Θα τη γράψω τόσο απλά όσο μου την είπαν (με τις επακόλουθες γλωσσολογικές αυθαιρεσίες): Στην ηλικία που βρίσκονται και σύμφωνα με τη γλώσσα που έχουν μάθει να μιλούν και να καταλαβαίνουν, πρέπει να πειστούν 100% για την αναγκαιότητα αλλαγής αυτής της γλωσσικής τους συνήθειας, προκειμένου να προσπαθήσουν να εμφανίζουν τη γυναίκα ισότιμα.

Και όντως κάποια λίγα παιδιά «πείστηκαν» χάρη στο υλικό μου -ακριβώς όπως κι εγώ φοιτήτρια είχα πειστεί από την Παυλίδου-. Κι αυτά, όπως κι εγώ, θα αλλάξουν αρκετά τη «γλωσσική τους συνήθεια», αλλά το πιθανότερο όχι στον απόλυτο βαθμό. Απόδειξη το blog μου που βρίθει ασυμμετριών χάριν οικονομίας του λόγου. Και μιλάμε για μένα που αν μου ‘λεγες «τι θα ‘θελες να εξαλειφθεί, το χρέος ή ο γλωσσικός σεξισμός» θα έλεγα το δεύτερο! 😛

Δεδομένου όμως ότι δεν υπάρχει το μαγικό σφουγγάρι για να σβήσει την «αδικία», η μόνη λύση θα ήταν η επιβολή γλωσσικών αλλαγών. Η γλώσσα όμως δεν «δουλεύει» με το ζόρι. Είναι λοιπόν στο χέρι μας να αλλάξουμε ό,τι πιστεύουμε πως θέλει αλλαγή!

…σαν σλόγκαν από προεκλογικό σποτάκι ακούστηκε αυτό! 😛

p.s. Το εκπαιδευτικό μου υλικό θα το ανεβάσω σε κατοπινό post.

UPDATE: Επιτέλους βρέθηκε λύση να είμαι συνεπής στα ηλεκτρονικά μου κείμενα (όσον αφορά τη χρήση μη σεξιστικού λόγου εννοώ)! Από εδώ και στο εξής δανείζομαι τον τρόπο γραφής που χρησιμοποιεί η ομάδα «Καμένα Σουτιέν«. Εκεί που -χάριν οικονομίας λόγου- αξιοποιούσα τη «δυνατότητα» της γενικευτικής χρήσης του αρσενικού, στο εξής την αρσενική κατάληξη των ονομάτων θα αντικαθιστά το σύμβολο @. Έτσι, για παράδειγμα, αντί για «ομιλητές» θα γράφω «ομιλητ@ς» εννοώντας τους ομιλητές και τις ομιλήτριες!  Genius! 🙂